متانول، الکلی ساده و سمی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این ماده شیمیایی به دلیل اثرات سمی شدیدی که بر روی سیستم عصبی مرکزی و بینایی دارد، همواره مورد توجه بوده است. یکی از پرسش‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود، وجود متانول در گیاهان است. در این مقاله، به بررسی این موضوع پرداخته و به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا گیاهان حاوی متانول هستند یا خیر.
متانول ساده‌ترین الکل و یک ترکیب آلی فرار است. این ماده مایعی بی‌رنگ، بی‌بو و قابل اشتعال است که به راحتی در آب حل می‌شود. متانول در طبیعت به صورت آزاد یافت نمی‌شود و معمولاً از طریق فرآیندهای صنعتی تولید می‌شود.
در سال‌های اخیر، شایعاتی مبنی بر وجود متانول در برخی از گیاهان و به خصوص در عرقیات گیاهی منتشر شده است. برخی از افراد بر این باورند که مصرف این عرقیات می‌تواند به دلیل وجود متانول، عوارضی مانند کوری را به دنبال داشته باشد. مونوتاو در مقاله "متانول چه عوارضی برای بدن دارد" به صورت مفصل این مسئله رو شرح دادیم.
گیاهان در فرآیند فتوسنتز، قند تولید می‌کنند. این قندها به عنوان منبع انرژی برای رشد و نمو گیاه استفاده می‌شوند. در برخی از شرایط خاص، مانند تنش‌های محیطی، گیاهان ممکن است برخی ترکیبات فرار تولید کنند که یکی از آنها متانول است. اما مقدار این متانول بسیار ناچیز بوده و به هیچ وجه قابل مقایسه با مقادیر صنعتی آن نیست. متانول در عرقیات گیاهی وجود متانول در عرقیات گیاهی، بیشتر به روش تولید و تصفیه آنها مربوط می‌شود. در فرآیند تولید سنتی عرقیات، مقداری متانول ممکن است به همراه بخار آب از گیاه جدا شود و در محصول نهایی حضور داشته باشد. اما با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از روش‌های تصفیه مدرن، می‌توان میزان متانول موجود در عرقیات را به مقدار قابل توجهی کاهش داد.
عوامل مختلفی بر میزان متانول موجود در گیاهان تاثیرگذار هستند، از جمله:
#۱ نوع گیاه: برخی از گیاهان به طور طبیعی مقادیر بیشتری از ترکیبات فرار از جمله متانول تولید می‌کنند.
#۲ شرایط رشد: شرایط رشد گیاه مانند دما، نور، رطوبت و نوع خاک می‌تواند بر میزان تولید متانول تاثیرگذار باشد.
#۳ روش تولید عرق گیاهی: روش سنتی یا صنعتی بودن تولید عرق گیاهی، به طور مستقیم بر میزان متانول موجود در محصول نهایی تاثیر می‌گذارد. خطرات مصرف متانول متانول به دلیل سمیت بالایی که دارد، می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی ایجاد کند. مصرف متانول می‌تواند باعث مسمومیت، نابینایی و حتی مرگ شود.
گیاهان در واکنش دمتیلاسیون ماکرومولکول‌ها از جمله DNA و پروتئین‌ها متانول تولید می‌کنند، اما منبع اصلی متانول مشتق شده از گیاه، پکتین‌های دیواره سلولی هستند که توسط پکتین متیل استرازها (PMEs) دی متیل استری می‌شوند.
انتشار متانول در پاسخ گیاه به ایجاد زخم‌های یا تنش‌های دیگر است. با بررسی‌های علمی مشخص شده که با آسیب به دیواره سلولی که منبع اصلی تولید متانول است، تولید متانول در گیاه افزایش می‌یابد. متانول گازی تولید شده از گیاه زخمی، واکنش‌های دفاعی را در برگ‌های دست‌نخورده گیاهان همسایه القا می‌کند و به اصطلاح ژن‌های القایی متانول (MIG) را فعال می‌کند تا مقاومت گیاه را در برابر عوامل زیستی و غیرزیستی افزایش دهد.
از آنجایی که PME ها آنزیم‌های کلیدی در تولید متانول هستند، تولید آنها در پاسخ به زخم ایجاد شده، افزایش می‌یابد، اما پس از حذف اثرات عامل استرس، سلول گیاهی باید به حالت اولیه بازگردد؛ در نتیجه مقدار PME های عملکردی در سلول به شدت در سطح ژن و پروتئین تنظیم می‌شود.
تفاوت و شباهت های بین اتانول و متانول
متانول چه عوارضی برای بدن دارد؟
۱۰ کاربرد شگفت انگیز متانول
مسمومیت با متانول
چگونه بفهمیم مشروب، متانول دارد؟
آیا متانول باعث کوری می‌شود؟
