آب می‌تواند حجم زیادی از آلودگی‌های سطحی مو مثل گرد و غبار و خاک را از بین ببرد، اما نمی‌تواند بو، دود، ذرات روغنی و موادی از این دست را پاک کند. شامپو به آب کمک می‌کند تا همه آلودگی‌ها به‌طور کامل شسته و تمیز شوند.
اما شامپوها فقط برای این کار ساخته نشده‌اند!
شامپو تنها ماده‌ای است که می‌تواند چربی کف سر را بشوید. این چربی که سبوم نام دارد، توسط غدد سباسه برای حفظ رطوبت مو ترشح می‌شود. در واقع مهم‌ترین دلیل ساخت شامپوها، از بین بردن و کنترل همین چربی ترشح شده روی پوست سر است که بزرگ‌ترین عامل آلودگی مو به حساب می‌آید.
اما چقدر با موادی که در شامپوی شما وجود دارد آشنا هستید؟انواع شامپو‌هایی که برای شستشوی موهای‌تان به کار می‌برید،ممکن است حاوی ترکیبات شیمیایی باشندکه سلامت شما را به خطر می اندازد.
در این مقاله مروری بر ترکیبات متفاوت در انواع شامپوها و ایمن بودن یا نبودن آنها می پردازیم.لیست زیر لیست کاملی از رایج ترین مواد مضر شامپو است که باید به آنها توجه کرد.
فرمالدئید یک محصول جانبی از ترکیبات شیمیایی به کار رفته در صاف‌کننده‌های مو در محصولات آرایشگاهی است،از این ماده در صاف کردن موی برزیلی استفاده می شود.
سرطان‌زایی این ترکیب در انسان به وسیله آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان تأیید شده است.
برای اجتناب از این ماده، از صاف کردن موهای خود در آرایشگاه‌ها، به خصوص از روش کراتینه کردن موی برزیلی پرهیز کنید.
سدیم لورت سولفات قوی ترین پاکننده ای است که در تولید شامپوها مورد استفاده قرار می گیرد.
این ترکیب یک افزودنی شیمیایی که از روغن نارگیل به دست آمده است و برای تمیز کردن و کف کردن، در محصولات مو استفاده می‌شود.
فرایند اتوکسیلاسیون که در تولید لورت استفاده می‌شود، موجب تولید محصول جانبی به نام ۱ و ۴ دیوکسان می‌شود که ترکیبی سرطان‌زا است.
بسیاری از شرکت‌ها این ترکیب را با آمونیم لورت سولفات جایگزین کرده‌اند، که موجب برطرف شدن مشکل نمی‌شود. برای پرهیز از این ماده بر روی بر چسب به دنبال گلوکز و ترکیبات گلیکوزیدی مانند سدیم لوریل گلوکز یا لوریل گلوکز بگردید.
این مواد پاک کننده به قدری خشن هستند که می توانند به مو آسیب برسانند، آن را شکننده کنند و وز را افزایش دهند. آنها همچنین می توانند واکنش های آلرژیک در افرادی با پوست حساس ایجاد کنند.
محصولاتی که روی برچسب آنها "عطر" وجود دارد حاوی هزاران ماده شیمیایی پنهان است. برخی از مواد موجود در محصولات آرایشی معطر می توانند سیستم تولید مثل را مختل کنند. آنها همچنین می توانند باعث سرطان، آسم شوند و به شیر مادر زنان راه پیدا کنند. مانند بسیاری از مواد موجود در این لیست، برای پوست و پوست سر نیز تحریک کننده است که می تواند منجر به ریزش مو شود.
فتالات ماده‌ای است که برای نرم‌کردن پلاستیک‌ها و طولانی کردن مدت رایحه‌دار بودن به کار می‌رود و در همه محصولات مو با عنوان »رایحه» (fragrance) وجود دارد.
فتالات‌ها گروه بزرگی از مواد شیمیایی هستند که بسیاری از آنها موجب اختلال در غدد درون‌ریز می شوند. هرچند پژوهش‌های بیشتری باید انجام شود، ولی بررسی‌ها ارتباط میان فتالات با اوتیسم، ضریب هوشی پایین، آسم، چاقی، دیابت نوع ۲ و سرطان پستان را نشان داده است.
کارخانه‌های مجبور نیستند که استفاده از فتالات را روی برچسب محصولات خود قید کنند. پس برای اینکه احتمال قرار گرفتن در معرض این ترکیب را کاهش دهید، از محصولاتی که »رایحه» (fragrance) یکی از ترکیبات آنها است و محصولاتی که در پلاستیک‌های بازیافتی کد ۳ بسته‌بندی می‌شوند، استفاده نکنید.
الکل ها در شامپوها انواع مختلفی دارند. برخی از آن ها مضرند و خاصیت خشک کنندگی و آسیب رسانی به مو را دارند. این دسته از شامپوها خصوصا برای افرادی که موهایی فر و خشک دارند، مناسب نیستند. در این میان می توان به الکل هایی از جمله ایزوپروپانول، دنات الکل، اتانول، پروپانول، پروپیل الکل و ایزوپروپیل الکل اشاره کرد. به دلیل اقتصادی بودن قیمت اتانول خیلی از تولیدکنندگان متفرقه از آن بهره می برند.
اما باید بدانید که این الکل ها از جمله الکل های خشکی هستند که اگر در شامپوها استفاده شوند موجب خشکی مو و آسیب به مو ها می شوند. اما همه الکل ها خشک و آسیب رسان نیستند. در این میان برخی از الکل ها خاصیت نرم کنندگی و رطوبت رسانی به موها را دارند و می توانند برای موها مفید نیز باشند.
کوکامیدو پروپیل بتائین ماده ی بسیار خاصی است که از روغن نارگیل طی فرایندهای شیمیایی خاصی به دست می آید. هدف از اضافه کردن این ماده ی شیمیایی به شامپوها، افزایش درصد کف در آن ها است. مقدار نرمال این ماده خطرات کمی دارد؛ اما اگر درصد آن بالا باشد، می تواند مشکلاتی مانند آلرژی ها، خستگی پوست، اگزما و قرمزی را ایجاد کرده و در مواردی می تواند به بافت پوست آسیب جدی وارد کند.
پارابن ها به عنوان یک ماده نگهدارنده برای جلوگیری از رشد باکتری ها در لوازم آرایشی و شامپو استفاده می شود.
اما اثرات سو زیادی نیز به دنبال دارد. برای مثال می تواند میزان هورمون زنانگی استروژن را کاهش دهد که با این کار، روند چرخه قاعدگی را بهم زده و می تواند سرطان سینه ایجاد کند.
لذا هنگام خرید شامپو خارجی باید مراقب وجود این ماده یا درصد آن باشید.
این ترکیب یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در صنعت است که از صنایع پزشکی و دارویی گرفته تا صنعت چسب و سرامیک را شامل می‌شود. پلی اتیلن گیکول را در محصولات آرایشی به عنوان نرم‌کننده و در ترکیبات شامپو به عنوان عامل پاک‌کننده مصرف می‌کنند.
این ترکیب در شامپوها می‌تواند از طریق واکنش با ترکیبات اتیلنی موجود در شامپو به پوست مصرف‌کننده آسیب برساند. به همین دلیل بهتر است در لیست ترکیبات سازنده شامپو قرار نگیرد.
DEA و TEA امولسیفایرها و عوامل کف هستند که کشش سطحی بین مواد مختلف را کاهش می دهند تا مواد محلول در آب و محلول در روغن با هم ترکیب شوند.
در سال ۱۹۹۸، محققان ارتباطی بین کاربرد موضعی DEA و سرطان در حیوانات طی آزمایشات آزمایشگاهی پیدا کردند. با این حال، طبق گفته سازمان غذا و دارو، هیچ ارتباط ثابت شده ای بین استفاده از DEA و سرطان در انسان وجود ندارد.
یک نوع پروتئین مو است که شکل مصنوعی آن در برخی از شامپو ها به کار می رود.
کراتین سمی نیست، اما شیوه کراتینه کردن مو ها، اغلب شامل ترکیبات شیمیایی است که تولید فرمالدئید می کنند. بررسی جدید نشان داد در محصولات ۱۵ برندی که روی برچسب هایشان ادعا می کردند که محصولشان دارای میزان کم یا فاقد فرمالدئید است، حاوی پیش ساز های فرمالدئید است.
برای اینکه در معرض فرمالدئید قرار نگیرید، مراقب این پیش ساز ها مثل متیلن گلیکول یا فرمالین در شامپو باشید.
اکثر شامپوها و نرم کننده ها با رنگ مصنوعی ،رنگ می شوند تا زیبا به نظر برسند. این رنگ ها از منابع نفتی یا قطران زغال سنگ به دست می آیند که همگی اثرات مضری بر سلامتی دارند. قطران به طور رایج معمولا در رنگ موها از آن استفاده می‌شود، به خصوص در رنگ موهای آرایشگاهی. این ماده یک سرطان‌زای شناخته شده است. استفاده از آن در اروپا قدغن شده است. برای دوری از این ماده، اگر موهای خود را در آرایشگاه رنگ می‌کنید، از آرایشگر فهرست اجزای رنگ مورد استفاده‌اش را بخواهید تا تا مطمئن شوید که این رنگ فاقد قطران است.
رتینل پالمیتات ماده استری است که از پالمیتیک اسید در فرآیند الکترون دهی به دست می آید. این ماده را برای تثبیت کنندگی به شامپوها اضافه می کنند.این ترکیب شیمیایی در تماس با پوست به رتینول تبدیل می شود و می تواند باعث لایه برداری، پوسته پوسته شدن، قرمزی و خارش شود.
هشدارهایی در مورد عوارض جانبی رتینیل پالمیتات از جمله سرطان، سمی شدن اعضای بدن و مشکلات تناسلی و ناباروری را به دنبال داشته باشد. توصیه می شود هنگام خرید شامپو خارجی شامپویی را خریداری نمایید که درصد این ترکیب در آن بسیار پایین است.
دایمتیکون این ماده با هدف افزایش چربی و رطوبت به شامپو اضافه می شود. این ماده در شامپوی افرادی که مشکل خشکی مو دارند، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. دایمتیکون بعد از وارد شدن به منافذ پوست سر به سمت فولیکول و ریشه مو می رود و باعث ایجاد چربی در آن جا می شود که با این کار، مشکل خشکی مو را برطرف می کند. این ماده روی موها یک لایه محافظتی ایجاد می کند و باعث می شود مواد مغذی به موها نرسد. هم چنین می تواند منافذ پوست سر را نیز ببندد و باعث خارش و حساسیت شود. برای اجتناب از این ماده، باید از جایگزین های طبیعی مانند روغن جوجوبا ، روغن بادام شیرین و روغن زیتون استفاده کرد.
تریکلوزان
نوعی ماده ی آنتی باکتریال است که استفاده از آن در تولید صابون ها در سال ۲۰۱۶ ممنوع شد؛ اما همچنان در تولید شامپوها، خمیر دندان و دئودورانت ها استفاده می شوند. این ماده اگرچه آنتی باکتریال است و می تواند باکتری های مختلف را نابود کند، اما برای انسان ضررهای زیادی دارد.
اصلی ترین عملکرداین ماده، این است که می تواند تعادل هورمون ها را بهم بریزد و در نتیجه می تواند مشکلاتی مثل سرطان، اختلال در رشد نوزاد و موارد دیگر را به وجود بیاورد. البته بهم خوردن تعادل هورمونی در زنان خطرات دیگری نیز دارد.
سدیم لوریل سولفات این ماده با هدف افزایش کف به شامپو اضافه می شود.
این ماده می تواند چربی ها و یا سایر آلودگی های موجود بر روی پوست را پاک نماید. با این حال نباید از حل نمودن چربی های پوست توسط این ماده چشم پوشی نمود. حل نمودن چربی طبیعی پوست می تواند خشکی و تحریک پوست را به دنبال داشته باشد.
بر اساس تحقیقات بیشتری که در این زمینه صورت پذیرفته است این نتیجه به دست آمده که این ماده می تواند در افرادی که دارای پوستی حساس تر نسبت به افراد عادی می باشند موجب ایجاد تحریک های پوستی (خارش، قرمزی و…) شود اما نمی تواند موجب ایجاد سرطان گردد. به طور کلی مطالعات انجام گرفته هیچ ارتباطی بین این ترکیب و افزایش خطر ابتلا به سرطان نشان نمی دهد. مطالعاتی که در سال ۲۰۱۵ انجام گرفت نیز ایمن بودن این ماده را در محصولات شوینده ی خانگی ثابت نمود. هیچ نگرانی ای برای استفاده از محصولات حاوی این ماده وجود ندارد زیرا حاوی غلظتی محدود و مجاز از آن می باشند.
این ترکیب در بیشتر شامپوها وجود دارد و همان نمک خوراکی است. این ماده خطر بهداشتی ندارد و به اجتناب از آن هم نیازی نیست.
این ماده اسید به دست آمده از مرکبات است و در محصولات مو برای پایین آوردن تعادل PH استفاده می‌شود. این ترکیب خطر بهداشتی ندارد و به اجتناب از آن نیازی نیست.
