امروزه تولید مواد شیمیایی به دلیل کاربرد های فراوانی که در صنایع مختلف و زندگی روزمره دارد، به سرعت در حال افزایش است.این گستردگی در مصرف مواد شیمیایی این محصولات قطعا خطراتی را نیز به همراه خواهد داشت. خطرات مواد شیمیایی ناشی از ویژگی های ذاتی این مواد می باشد که با افزایش حجم تولید و کاربرد این محصولات، حجم خطرات و حوادث ناشی از بکارگیری این مواد شیمیایی نیز بیشتر می شود .از این رو متخصصان این حوزه به منظور آگاهی بیشتر مصرف کنندگان این محصولات کاربردی اما خطرناک و همینطور جلوگیری و یا کاهش حوادث ناشی از این خطرات تدابیری اندیشیده اند. اولین گام در این راستا چاپ دفترچه های راهنما در کنار محصولات است تا نکات ایمنی در رابطه با محصول به همراه محصول در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.
یکی از مهمترین و کاربردی ترین این اقدامات، تدوین استاندارد NFPA یا لوزی خطر می باشد که در ادامه به معرفی آن می پردازیم.
اکثر افرادی که با مواد خطرناک در ارتباط هستند، با لوزی خطر NFPA آشنا هستند. پلاکارد و سیستم برچسب وزارت ترابری ایالات متحده (DOT) برای حمل و نقل مواد خطرناک استفاده می شود. پلاکاردها و برچسب ها باید تا زمانی که مواد تمام شوند و ظرف از باقیمانده ها پاک شود، در جای خود باقی بمانند. سیستم های علامت گذاری، ذخیره سازی و استفاده ثابت از جمله سیستم ۷۰۴ انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA)، سیستم های ارتباطی خطرات OSHA و سیستم های مختلف علامت گذاری داخلی برای افرادی که مواد خطرناک را ذخیره و استفاده می کنند، وجود دارد.
لوزی خطر NFPA ۷۰۴ نصب شده، وجود مواد خطرناک متعدد در تاسیسات گاز فشرده را نشان می دهند.
کار بر روی توسعه NFPA ۷۰۴ در سال ۱۹۵۲ آغاز شد و در نتیجه این استاندارد در سال ۱۹۵۷ ایجاد شد. این سیستم یکی از اولین تلاش ها برای شناسایی مکان هایی بود که مواد خطرناک در آنجا ذخیره و استفاده می شدند.
اما این سیستم برای حمل و نقل کاربرد ندارد. سیستم برچسب وزارت حمل و نقل ایالات متحده (DOT) تا ۲۰ سال دیگر سیستم خود را برای علامت گذاری حمل و نقل توسعه نداد. از آنجا که لوزی آتش یک استاندارد است، الزامی یا اجباری نیست مگر اینکه یک حوزه قضایی محلی استاندارد را بپذیرد و آن را در جامعه قانونی کند. استفاده از لوزی آتش از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است.
لوزی NFPA به دلیل جهت گیری مربع روی نقطه به عنوان لوزی آتش نیز شناخته می شود. این لوزی از چهار لوزی کوچکتر تشکیل شده است که هر کدام از نظر رنگ، مکان و نماد (عددی یا متنی) متمایز می شوند. اعداد خطر از صفر (بدون خطر) تا ۴ (خطر شدید) متغیر و دسته بندی می شوند
فردی که از نظر فنی صلاحیت داشته و تجربه تفسیر معیارهای خطر را دارد، باید ارزیابی خطر را انجام دهد. این افراد واجد شرایط، رتبه بندی یک ماده شیمیایی را با مقایسه داده های MSDS ارائه شده توسط سازنده با معیارهای تعیین شده در استاندارد NFPA ۷۰۴ تعیین می کنند.
هنگامی که به لوزی آتش NFPA نگاه می کنید، لوزی سمت راست زرد رنگ است و نشان دهنده خطر ناپایداری یک ماده شیمیایی است. این لوزی درجه ای از واکنش با هوای محیط، نور یا هر دو و درجه حساسیت ذاتی مواد به آزاد کردن انرژی توسط خود واکنش را نشان می دهد. آتش نشانان و پاسخ دهندگان شرایط اضطراری از شماره های این لوزی برای تعیین موارد زیر استفاده می کنند.
منطقه باید تخلیه شود یا اطفاء حریق باید از محل حفاظت شده انجام شود و یا در صورت نزدیک شدن به نشت یا آتش سوزی برای اعمال مواد خاموش کننده، باید احتیاط کرد.
۰ : موادی که به طور معمول پایدار هستند حتی در شرایط آتش سوزی و با آب واکنش نشان نمی دهند. مانند هلیوم
۱ : موادی که به طور معمول پایدار هستند اما می توانند در دما یا فشار بالا ناپایدار شوند. مانند پروپن
۲ : موادی که در دما یا فشار بالا دستخوش تغییرات شیمیایی شدید می شوند و به شدت واکنش نشان می دهند یا ممکن است مخلوط انفجاری با آب ایجاد کنند. مانند پتاسیم
۳ : این مواد قابلیت انفجار یا تجزیه مواد منفجره را دارند، اما به منبع آغازگر قوی نیاز دارند. قبل از شروع باید گرم شوند. این مواد با آب واکنش انفجاری می دهند یا در صورت شوک شدید منفجر می شوند. مانند هیدروژن پراکسید
۴ : این مواد به آسانی قادر به انفجار یا تجزیه مواد منفجره در دما و فشار معمولی هستند. مانند تری نیتروتولوئن
هنگامی که نمایش لوزی خط الزامی است، محل قرارگیری این لوزی توسط سازمان AHJ تعیین می شود. به طور کلی، این دستورالعمل ها ممکن است با معیارهای زیر مطابقت داشته باشند.
لوزی آتش باید در مواقع اضطراری که احتمال ورود امدادگران یا آتش نشانان وجود دارد، قابل مشاهده باشد.
لوزی های آتش باید در محل های مختلفی قرار داشته باشد. دو دیوار بیرونی یک تأسیسات یا ساختمان، هر ورودی به یک اتاق یا منطقه حاوی مواد شیمیایی باید دارای لوزی آتش باشند.
.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
