درباره ی مونو اتیلن گلیکول
Monoethylene glycol description (MEG)
مونو اتیلن گلیکول (MEG) یکی از حیاتی‌ترین مواد اولیه در تولید ضدیخ، رزین‌های پلی‌استری، چسب‌های صنعتی، رنگ و رزین، و فرآیندهای نفت و گاز است. نوسانات شدید قیمت در بازار جهانی و وابستگی بسیاری از خطوط تولید به این ماده، باعث شده تهیه آن با قیمت رقابتی و کیفیت تضمین‌شده برای تولیدکنندگان صنعتی اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.
پتروشیمی پارس لوتوس به‌عنوان یکی از تأمین‌کنندگان باسابقه MEG در ایران، این محصول را از منابع داخلی و خارجی به‌صورت فله یا بشکه‌ای تأمین کرده و امکان خرید مستقیم و بدون واسطه برای صنایع مختلف را فراهم کرده است.
ما در مونوتاو، با بهره‌گیری از شبکه تأمین مطمئن و تیم فروش متخصص، منواتیلن گلایکول صنعتی را در مقیاس‌های عمده با تضمین کیفیت و اصالت کالا عرضه می‌کنیم.
جهت استعلام قیمت روز منو اتیلن گلیکول، دریافت آنالیز یا ثبت سفارش، همین حالا با تیم فروش ما تماس بگیرید یا فرم درخواست را ارسال کنید.
مونو اتیلن گلیکول (Mono Ethylene Glycol - MEG) یکی از مهم‌ترین مواد پایه در زنجیره پتروشیمی است که به‌طور گسترده در صنایع پایین‌دستی به‌عنوان حلال شیمیایی، خنک‌کننده و ماده اولیه تولید پلی‌استرها و ضدیخ‌ها استفاده می‌شود. این ترکیب آلی از واکنش اتیلن اکساید با آب به‌دست می‌آید و به‌دلیل خواص فیزیکی منحصربه‌فردش، در میان مشتقات اتیلن گلیکول جایگاه ویژه‌ای دارد.
از نظر ظاهری، مونو اتیلن گلیکول مایعی بی‌رنگ، بی‌بو و با ویسکوزیته بیشتر از آب است که نقطه جوش بالایی دارد و به‌خوبی در آب حل می‌شود. همین ویژگی‌ها باعث شده در فرمولاسیون محصولات شیمیایی که به کنترل دما، انتقال حرارت یا افزایش پایداری نیاز دارند، استفاده شود.
در صنایع تولیدی، MEG اغلب به‌عنوان پایه اصلی برای تولید الیاف پلی‌استر (PET)، رزین‌ها، ضدیخ موتور و ترکیبات خنک‌کننده به‌کار می‌رود. به‌دلیل تولید قابل‌توجه این ماده در مجتمع‌های پتروشیمی ایران، مونو اتیلن گلیکول یکی از اقلام استراتژیک صادراتی کشور محسوب می‌شود و نقش مهمی در تأمین نیاز صنایع داخلی و بازارهای منطقه دارد.
در بازار ایران، تولید مونو اتیلن گلایکول (MEG) در انحصار چند پتروشیمی بزرگ ایرانی ست که هرکدام بسته به فناوری تولید، خوراک ورودی و هدف بازار، ویژگی‌های متفاوتی دارند. شناخت این تفاوت‌ها برای خریداران عمده، به‌ویژه آن‌هایی که درگیر تولید حساس، صادرات یا خرید بلندمدت هستند، ضروری است.
باید بدانید که هر MEG، یکسان نیست. حتی اگر خلوص ۹۹٪ باشد، تفاوت در سطح ناخالصی‌ها، پایداری حرارتی، رطوبت و حتی رنگ وجود دارد.
چرا شناخت منبع تولید برای خریدار مهم است؟
خلوص MEG، میزان ناخالصی‌های فرعی مثل DEG و TEG، ثبات کیفیت در هر بچ، نوع بسته‌بندی، و نحوه تحویل (فله، بشکه، تانکر) همگی مستقیماً به تولیدکننده وابسته است.
۱. پتروشیمی شیمی‌بافت
یکی از قطب‌های اصلی تولید MEG در ایران با ظرفیت حدود ۳۰۰ هزار تن در سال. این مجتمع MEG را از اتیلن اکساید و با فناوری نسبتاً به‌روز تولید می‌کند.
مزایا برای خریدار عمده:
خلوص نسبتاً بالا (بیش از ۹۹%)
استاندارد مناسب برای تولیدکنندگان ضدیخ، پلی‌استر و رزین
قابلیت ردیابی و تطابق آنالیز با مصرف صنعتی
محدودیت‌ها:
رقابت بالا برای خرید عمده (تقاضای زیاد بازار داخلی)
حساسیت بیشتر نسبت به نوسانات قیمت نفتا
۲. پتروشیمی مارون
این مجتمع گرچه بیشتر به‌عنوان تولیدکننده اتیلن و مشتقات آن شناخته می‌شود، اما MEG تولیدی آن نیز وارد بازار می‌شود — مخصوصاً برای مصارف غیرحساس و حجیم.
مزایا:
قیمت رقابتی در بازار داخلی
مناسب برای صنایع با حساسیت کمتر (نفت و گاز، یخ‌زدایی صنعتی)
عرضه فله‌ای (مناسب برای خرید انبوه)
نکته قابل توجه:
برخی خریداران گزارش داده‌اند که تغییرات آنالیز بین بچ‌ها بیشتر از استاندارد جهانی است؛ این موضوع برای صنایع دقیق ممکن است مشکل‌ساز شود.
۳. پتروشیمی شازند (اراک)
این مجتمع با ظرفیت تولید بالا و تکنولوژی قدیمی‌تر، بخشی از MEG مورد نیاز بازار مرکزی و غرب کشور را تأمین می‌کند.
مزایا:
تحویل آسان‌تر برای کارخانه‌های غیرجنوبی
قیمت متعادل در مقیاس عمده
قابل قبول برای کاربردهای عمومی
محدودیت:
آنالیز فنی در برخی موارد کمتر از استاندارد صادراتی است
خلوص و رطوبت در برخی بچ‌ها نیاز به بررسی دقیق دارد
۴. پتروشیمی مروارید (عسلویه)
این مجتمع بخشی از ظرفیت خود را به تولید MEG اختصاص داده، هرچند تمرکز اصلی آن روی صادرات محصولات اتیلن‌محور است.
مزایا:
دسترسی مستقیم به خوراک (اتیلن)
نزدیکی به بندر برای خریداران صادراتی
موجودی مناسب در برخی بازه‌ها
محدودیت:
عدم دسترسی مداوم به بار داخلی (بخش زیادی صادر می‌شود)
۵. پتروشیمی کارون (آتی)
هنوز تولید MEG را آغاز نکرده، اما طرح توسعه‌ای برای تولید گلایکول‌ها از مسیر جدید دارد. فعلاً فعال نیست ولی برای آینده بازار باید رصد شود.
مونو اتیلن گلایکول (MEG) یکی از حیاتی‌ترین مواد شیمیایی پایه در صنعت جهانی پتروشیمی است. مصرف عمده این ماده در تولید پلی‌استر، الیاف نساجی، رزین‌های PET، و ضدیخ‌هاست. به همین دلیل، نوسانات قیمت و ظرفیت تولید جهانی آن، مستقیماً بر صنایع پایین‌دستی تأثیرگذار است.
تا سال‌های اخیر، ظرفیت جهانی تولید MEG به بیش از ۴۵ میلیون تن در سال رسیده و این عدد همچنان در حال افزایش است. آسیا، به‌ویژه چین، هند و تایوان، با سهمی بیش از ۵۰٪ از کل تولید، به‌عنوان بازیگران اصلی این بازار شناخته می‌شوند. دلیل آن نیز روشن است: این کشورها قطب‌های صنعت پلی‌استر، الیاف مصنوعی و بطری‌سازی PET هستند.
روند قیمت جهانی مونو اتیلن گلایکول
قیمت MEG در بازارهای جهانی معمولاً تابعی از عوامل زیر است:
۱. قیمت نفت و اتیلن (خوراک اولیه)
۲. نرخ بهره‌برداری واحدهای تولیدی در چین و خاورمیانه
۳. فصل مصرف (افزایش مصرف در زمستان به دلیل تقاضای ضدیخ)
۴. سیاست‌های زیست‌محیطی در چین (به‌ویژه در حوزه نساجی و پت)
۵. نوسانات حمل‌ونقل و لجستیک (به‌ویژه از خاورمیانه به آسیا)
میانگین قیمت جهانی MEG در سال ۲۰۲۳ در بازه ۴۵۰ تا ۶۰۰ دلار به‌ازای هر تن نوسان داشته است، و چشم‌انداز سال ۲۰۲۵ افزایش تدریجی قیمت به دلیل رشد تقاضای نساجی و پلی‌استر در آسیا را نشان می‌دهد.
مونو اتیلن گلیکول (MEG) در برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) به عنوان ماده‌ای سمی و دارای خطرات بهداشتی قابل توجه طبقه‌بندی شده است. به همین دلیل، استفاده و حمل آن باید با رعایت استانداردهای ایمنی صورت گیرد.
راه‌های خطرناک تماس با MEG:
بلعیدن: حتی دوزهای نسبتاً کم از MEG می‌تواند منجر به مسمومیت شدید، آسیب کلیه، اختلالات عصبی یا مرگ شود.
تماس پوستی: تماس طولانی یا مکرر ممکن است باعث تحریک، خشکی یا جذب از طریق پوست شود.
تماس چشمی: موجب سوزش شدید و آسیب احتمالی قرنیه می‌شود.
استنشاق بخارات: در دماهای بالا، بخارات MEG ممکن است باعث سردرد، خواب‌آلودگی و تحریک دستگاه تنفسی شود.
اقدامات فوری در شرایط اضطراری:
در صورت تماس با پوست یا چشم: محل آلوده را با آب فراوان و جاری به مدت حداقل ۱۵ دقیقه شست‌وشو دهید.
در صورت بلع تصادفی: به فرد مقدار زیادی آب بنوشانید (در صورت هوشیار بودن) و فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
در صورت استنشاق بخار زیاد: فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و در صورت نیاز اکسیژن یا کمک پزشکی ارائه دهید.
توجه: اقدامات کمک‌های اولیه باید سریع و دقیق انجام شود. در موارد شدید، درمان تخصصی در بیمارستان ضروری است.
کاربردهایی که MEG در آنها ممنوع است:
به دلیل سمیت بالا و خاصیت تجمع‌پذیری در بدن، استفاده از MEG در صنایع حساس و مرتبط با سلامت انسان به شدت محدود شده است. موارد ممنوعه عبارتند از:
استفاده در تجهیزات مرتبط با آب شرب و آب مصرفی
استفاده در ساخت و فرمولاسیون غذا، دارو و مواد آرایشی-بهداشتی
استفاده به‌عنوان ضدیخ در مخازن ذخیره آب آشامیدنی
کاربرد به‌عنوان ضدیخ در سیستم‌های اطفاء حریق (به‌خصوص در فضاهای بسته)
مونو اتیلن گلیکول (MEG) به‌عنوان یکی از پرکاربردترین ترکیبات شیمیایی پایه در صنایع مختلف شناخته می‌شود. ویژگی‌های مهمی مانند پایداری حرارتی بالا، انحلال‌پذیری عالی در آب، ویسکوزیته قابل‌کنترل و نقطه انجماد پایین باعث شده در طیف گسترده‌ای از فرآیندهای صنعتی مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه، مهم‌ترین کاربردهای MEG در حوزه‌های مختلف تولیدی بررسی می‌شود:
۱. تولید ضدیخ، مایعات خنک‌کننده و انتقال حرارت
اصلی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کاربرد مونو اتیلن گلیکول، تولید ضدیخ خودرو و مایعات خنک‌کننده موتور است. MEG به‌دلیل دارا بودن نقطه انجماد بسیار پایین و پایداری شیمیایی در محدوده دمایی گسترده، از یخ‌زدگی یا جوش‌آوردن مایعات سیستم خنک‌کننده جلوگیری می‌کند.
در صنایع تولید ضدیخ، ترکیب MEG با آب و افزودنی‌های بازدارنده خوردگی (Inhibitors) انجام می‌شود تا علاوه بر کنترل دما، از خوردگی قطعات فلزی نیز جلوگیری شود. خلوص و درصد آب در MEG تأثیر مستقیم بر عملکرد نهایی ضدیخ دارد، به همین دلیل تولیدکنندگان این حوزه معمولاً به‌دنبال خلوص بالای ۹۹٫۸٪ و رطوبت کمتر از ۰٫۱٪ هستند.
همچنین در سیستم‌های سرمایش صنعتی، نیروگاه‌ها، تجهیزات انتقال حرارت و مبدل‌ها از محلول‌های آبی MEG به‌عنوان سیال انتقال حرارت پایدار استفاده می‌شود.
۲. تولید الیاف پلی‌استر، PET و رزین‌های پلی‌استر
بیشترین مصرف جهانی MEG در تولید پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) است؛ ماده‌ای که پایه تولید الیاف پلی‌استر، بطری‌های نوشیدنی و فیلم‌های بسته‌بندی محسوب می‌شود. در فرآیند پلیمریزاسیون، MEG به‌عنوان منبع اصلی گروه‌های هیدروکسیل وارد واکنش با اسید ترفتالیک (PTA) یا دی‌متیل ترفتالات (DMT) می‌شود و پلی‌استر حاصل، ویژگی‌های مکانیکی و شیمیایی مطلوبی دارد.
در صنایع رزین‌سازی نیز از MEG برای تنظیم وزن مولکولی، انعطاف‌پذیری و مقاومت شیمیایی رزین‌های پلی‌استر غیر اشباع استفاده می‌شود. ویسکوزیته، خلوص و پایداری حرارتی MEG در کیفیت نهایی رزین‌ها اثر مستقیم دارد، بنابراین انتخاب تأمین‌کننده مطمئن برای واحدهای تولید پلی‌استر اهمیت بالایی دارد.
۳. استفاده در صنایع شوینده و بهداشتی
در فرمولاسیون محصولات شوینده و پاک‌کننده، مونو اتیلن گلیکول به‌عنوان حلال و رقیق‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده با افزایش انحلال‌پذیری مواد فعال سطحی (Surfactants) باعث بهبود کف، افزایش چربی‌زدایی و پایداری محلول می‌شود.
در برخی محصولات بهداشتی و آرایشی مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها و اسپری‌ها، MEG به‌عنوان عامل حفظ رطوبت (Humectant) و تنظیم‌کننده ویسکوزیته به‌کار می‌رود. با توجه به ملاحظات بهداشتی، در این حوزه از گریدهای با خلوص بالا و فاقد ناخالصی فلزی استفاده می‌شود.
۴. کاربرد در تولید جوهر چاپ، رنگ‌ها و پوشش‌های صنعتی
یکی از بخش‌های مهم مصرف مونو اتیلن گلیکول در صنایع چاپ، رنگ‌سازی و تولید پوشش‌های صنعتی است. MEG به‌عنوان حلال و تنظیم‌کننده سرعت تبخیر در فرمولاسیون جوهرهای پایه حلال، رنگ‌های رزینی و پوشش‌های پلیمری استفاده می‌شود.
در جوهرهای چاپ (Printing Inks)، وجود MEG به کنترل گرانروی، افزایش پایداری رنگدانه‌ها و جلوگیری از خشک‌شدن زودهنگام کمک می‌کند. این ویژگی در چاپ‌های با سرعت بالا مانند فلکسو و گراور بسیار مهم است، چون تعادل بین خشک‌شدن سریع و حفظ روانی جوهر تعیین‌کننده کیفیت چاپ است.
در تولید رنگ‌ها و پوشش‌ها نیز MEG با ایجاد فیلم یکنواخت و جلوگیری از پوسته‌شدن سطح رنگ نقش مکمل سایر حلال‌ها را دارد. در بسیاری از فرمول‌های صنعتی، MEG همراه با مونو ایزوبوتیل کتون (MIBK) استفاده می‌شود تا میان سرعت تبخیر بالا (ویژگی MIBK) و پایداری طولانی‌تر (ویژگی MEG) تعادل برقرار شود.
ترکیب این دو حلال به تولیدکنندگان رنگ و رزین امکان می‌دهد تا پوشش‌هایی با براقیت بالا، چسبندگی قوی و خشک‌شوندگی کنترل‌شده بسازند.
به‌ویژه در پوشش‌های مقاوم در برابر خوردگی، جوهرهای چاپ صنعتی، رنگ‌های خودرویی و رزین‌های آلکیدی، استفاده از MEG در کنار MIBK می‌تواند کیفیت سطح و خواص مکانیکی فیلم نهایی را به‌طور محسوسی بهبود دهد.
۵. سایر کاربردهای صنعتی و فرایندی
MEG در بسیاری از صنایع دیگر نیز به‌صورت غیرمستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد:
در سیستم‌های سرمایش و انتقال حرارت صنعتی به‌عنوان سیال پایدار.
در فرآیندهای جذب و رطوبت‌زدایی گاز طبیعی (Gas Dehydration).
به‌عنوان واسط واکنش در تولید ترکیبات گلیکولی مانند اترها و استرهای خاص.
راهنمای ضروری برای مصرف صنعتی MEG
مونو اتیلن گلایکول (MEG) ماده‌ای بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف مانند ضدیخ، رزین، پلی‌استر و نفت‌وگاز است، اما در عین حال دارای ریسک‌های ایمنی و زیست‌محیطی جدی است که خریداران عمده و مصرف‌کنندگان صنعتی باید از آن آگاه باشند.
۱. ویژگی‌های سمی MEG و خطرات انسانی
اتیلن گلایکول مایعی بی‌رنگ، بی‌بو و با طعمی شیرین است که همین ویژگی باعث می‌شود خطر بلع ناخواسته آن، به‌ویژه برای کودکان یا حیوانات خانگی، افزایش یابد.
مصرف خوراکی آن در دوز بالا می‌تواند منجر به آسیب کلیه، اختلالات عصبی، و حتی مرگ شود.
بخارات این ماده در فضاهای بسته ممکن است باعث خواب‌آلودگی، سردرد و تحریک دستگاه تنفسی شود.
تماس پوستی مداوم می‌تواند منجر به خشکی پوست و تحریک شود.
۲. عوارض شدید مسمومیت با منو اتیلن گلیکول شامل موارد زیر است:
نارسایی حاد کلیوی
کما و تشنج
مرگ (در صورت عدم درمان طی ۲۴ ساعت)
آسیب مغزی و روانی
خواب‌آلودگی و اختلالات گوارشی
۳. موارد سوءاستفاده از MEG در صنایع غیرمجاز
در برخی موارد، از MEG به‌اشتباه به‌عنوان جایگزین گلیسیرین در داروها یا محصولات تقلبی استفاده شده است (مثل شربت سرفه یا مکمل‌های غیرمجاز).
این کاربرد نادرست باعث بروز موارد مسمومیت شدید و مرگ در کشورهای مختلف شده و مورد هشدار نهادهای بین‌المللی قرار گرفته است.
استفاده از منو اتیلن گلایکول در تولیدات دارویی یا خوراکی کاملاً غیرقانونی و بسیار خطرناک است.
۴. خطرات زیست‌محیطی اتیلن گلایکول
در صورت ورود به منابع آبی، MEG می‌تواند باعث کاهش اکسیژن محلول در آب و آسیب به موجودات زنده شود.
این ماده به‌راحتی در آب و خاک حرکت می‌کند و می‌تواند به منابع آب زیرزمینی نفوذ کند.
در هوا، MEG نسبتاً سریع تجزیه می‌شود (طی حدود ۱۰ روز)، اما در آب یا خاک ماندگاری بیشتری دارد (چند هفته).
یکی از منابع مهم انتشار زیست‌محیطی MEG، استفاده آن در محلول‌های ضدیخ هواپیماها در فرودگاه‌هاست که می‌تواند به آب‌های سطحی وارد شود.
۵. نکات ایمنی برای استفاده صنعتی از MEG
اگر از این ماده در واحد تولیدی خود استفاده می‌کنید، رعایت نکات ایمنی زیر توصیه می‌شود:
استفاده از دستکش، ماسک و لباس‌های محافظ در زمان تخلیه یا جابجایی
نصب سیستم تهویه قوی در انبار یا محل مصرف
آموزش کامل کارکنان در مورد خطرات، علائم مسمومیت و روش‌های کمک اولیه
نگهداری MEG در ظروف فلزی یا پلاستیکی مقاوم (مثل HDPE) در مکانی خشک، خنک و با برچسب هشدار
مونو اتیلن گلایکول (MEG) با وجود پایداری نسبی، در صورت نگهداری نادرست، می‌تواند خطرات مهمی از جمله آتش‌سوزی، نشت سمی، یا خوردگی تجهیزات ایجاد کند. آشنایی با شرایط حمل‌ونقل و انبارداری این ماده، برای مدیران تولید و تدارکات صنعتی ضروری است.
شرایط بهینه نگهداری MEG
۱. دما و تهویه:
اتیلن گلیکول باید در فضایی با دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود.
در دمای بالای ۴۰ درجه، احتمال تبخیر جزئی و افزایش بخارات وجود دارد که می‌تواند در فضای بسته خطرناک باشد.
تهویه هوا در انبار ضروری است تا از تجمع بخارات جلوگیری شود.
۲. محیط امن از آتش‌سوزی:
نقطه اشتعال اتیلن گلایکول در حدود ۱۱۱ درجه سانتیگراد است؛ به همین دلیل اگرچه به‌راحتی آتش نمی‌گیرد، اما در صورت نشت بخار یا تماس با شعله مستقیم، قابلیت احتراق دارد.
نباید در کنار منابع گرمایی، بخاری صنعتی، برق فشار قوی یا نور مستقیم آفتاب نگهداری شود.
۳. ظروف مناسب ذخیره‌سازی:
بشکه‌های استاندارد MEG معمولاً از جنس پلی‌اتیلن سنگین (HDPE) یا استیل ضدزنگ ساخته می‌شوند و ظرفیت رایج آنها ۲۲۰ لیتر است.
در صورت ذخیره‌سازی فله، از مخازن فلزی دوپوسته با دریچه اطمینان استفاده شود.
درپوش بشکه‌ها باید به‌طور کامل بسته باشد تا از ورود رطوبت، گردوغبار و نور جلوگیری شود.
۴. دوری از مواد ناسازگار:
MEG نباید در مجاورت مواد اکسیدکننده مثل پراکسید هیدروژن، اسید نیتریک یا بازهای قوی مثل سود سوزآور قرار گیرد.
واکنش با این مواد ممکن است حرارت‌زا بوده و گازهای خطرناک تولید کند.
۵. ظروف خالی ولی آلوده:
حتی پس از تخلیه، بشکه‌های خالی ممکن است حاوی بخار یا بقایای قابل اشتعال باشند.
این ظروف باید به‌عنوان مواد خطرناک دسته‌بندی شوند و به‌درستی پاک‌سازی یا بازیافت شوند.
نکات حیاتی در حمل‌ونقل MEG
تانکرهای حمل فله باید دارای لایه داخلی مقاوم در برابر خوردگی باشند و دمای بارگیری ترجیحاً بین ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتیگراد باشد.
در حمل بشکه‌ای، برای هر تُن MEG حدود ۴ تا ۵ بشکه ۲۲۰ لیتری مورد نیاز است.
حمل با لیفتراک یا جرثقیل باید بدون ضربه و با پالت‌های چوبی/پلاستیکی مستحکم انجام شود.