درباره ی آنیلین
aniline description
آنیلین (Aniline) با فرمول شیمیایی C۶H۵NH۲ با شناسه پاپ کم۶۱۱۵ ،یک ترکیب شیمیایی می باشد.از نظر شکل ظاهری به صورت مایعی روغنی و فرار است که بویی شبیه به بوی ماهی فاسد شده دارد.
درجه خلوص بالای ۹۹ درصدشفاف و بی رنگ و با بوی تند شبیه به آمین ها است،اما در مواجه با نور و هوا اکسید گشته و رنگ آنیلین به زرد و یا قرمز- قهوه ای تبدیل میشود.این ماده در صورت انجماد به شکل بلورهایی به رنگ سبز- زرد در خواهد آمد.
آنیلین یک آریلامین اولیه است که در آن یک گروه عاملی آمینو جایگزین یکی از هیدروژن های بنزن می شود.این یک آریلامین اولیه و عضوی از آنیلین ها است.
این ماده به‌عنوان واسطه در تولید بیش از ۳۰۰ نوع ترکیب شیمیایی استفاده میشود. بنابراین از ترکیبات مهم صنعتی محسوب می‌گردد.
بخارات Aniline سنگین تر از هواست، این امر موجب می شود تا حرکت بخارات بر روی سطح زمین صورت گیرد.بنابراین وجود یک منبع احتراق،موجب انفجار بخارات آن خواهد شد. سوختن این ماده همراه با ایجاد شعله ای بزرگ و دوده است. ترکیب سمی اکسید نیتروژن نیز حین سوختن آن تولید می گردد.قرار گرفتن طولانی در معرض این ماده موجب آسیب جدی به شش ها شده و فرد دچار سوزش و التهاب دستگاه تنفسی خواهد شد.
به دلیل نقطه جوش بالای این ماده موجب شده تا در دمای محیط کاملا پایدار باشد.این ماده نسبت به حضور اکسنده های قوی،اسیدها و بازها،نمک های آهن و روی حساس است و به سرعت واکنش خواهد داد.
این ماده دارای ارزش تجاری به شدت بالایی است،به گونه ای که در بیشتر فرآیندهای صنعتی همچون صنعت دارویی، کشاورزی،تولید لاستیک،صنعت نفت و… کاربردی گسترده دارد.
خواص آنیلین
♦ Aniline در حدود ۱۸۴.۱۳ درجه سانتی گراد به جوش آمده و در حدود ۶- درجه سانتی گراد ذوب می شود.
♦ آنیلین در آب کمی محلول بوده و در مواد شیمیایی مانند الکل و اتر قابل حل شدن است.
♦ در معرض هوا و نور تغییر رنگ می دهد و به رنگ زردی تبدیل می شود.
♦ در واکنش با اسیدهای قوی،یون آنیلینیم +C۶H۵-NH۳– تشکیل خواهد داد.
سالانه تقریباً ۴ میلیارد کیلوگرم آنیلین تولید میشود. تولید آنیلین معمولاً شامل هیدروژناسیون نیتروبنزن در حضور کاتالیزورهای فلزی در دمای بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد است. این کاتالیزورها می‌توانند شامل نیکل، مس، پالادیوم و پلاتین باشند. این فرآیند را می‌توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد:
هیدروژناسیون نیتروبنزن، آبگیری و خالص‌سازی.
روش‌های جایگزین برای تولید آنیلین:
۱. واکنش زینین: توسط نیکلای زینین در سال ۱۸۴۲ با استفاده از نمک‌های سولفید انجام شد.
۲. کاهش بِشامپ: توسط آنتوان بِشامپ در سال ۱۸۵۴ با استفاده از آهن به عنوان عامل کاهنده انجام شد.
۳. فرآیند کومن: آنیلین همچنین می‌تواند از آمونیاک و فنول تهیه شود.
آمیناسیون مستقیم بنزن:
تولید آنیلین همچنین می‌تواند از طریق آمیناسیون مستقیم بنزن حاصل شود.
نیتروبنزن خام (NB) حاوی ناخالصی‌های پلی‌نیتروفنول (PNP) شسته میشود تا اسید معدنی باقی‌مانده حذف شود. نیتروبنزن شسته شده به یک برج تقطیر ارسال میشود تا ناخالصی‌های سبک (با نقطه جوش پایین) حذف شوند.
نیتروبنزن، که هنوز حاوی ناخالصی‌های PNP است، به یک راکتور صفحه-غربالی تغذیه میشود و در آنجا به طور کاتالیزوری به آنیلین در دمای ۱۰۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد و فشار هیدروژن گیج ۳۴۵ (۲۰۶۸ کیلو پاسکال) هیدروژنه میشود.
هیدروژن به همراه دوغاب کاتالیزور در آنیلین به راکتور تغذیه میشود. جریانی از بخار و آنیلین از راکتور خارج میشود، متراکم شده و آب و آنیلین جدا می‌شوند. آنیلین مایع از راکتور گرفته شده و به یک ستون تغذیه میشود، جایی که قطران‌ها و آنیلین توسط تقطیر جدا می‌شوند.
♦ این ماده باید از محیط های اسیدی و مواد غذایی دور نگه داشته شود.
♦ مخزن ذخیره این ماده باید به دور از عوامل محرک محیطی باشد.
♦ در محل خشک،خنک و دور از نور خورشید نگهداری شود.
♦ در برابر اثرات هوا باید از آن محافظت گردد.
♦مدت زمان ذخیره سازی آنیلین با حفظ خواص، کمتر از ۲ سال است.
♦نیتروبنزن بی رنگ است و ذخیره سازی باید به گونه ای باشد که تغییر رنگ ندهد.
تولیدکنندگان خارجی آنیلین: انگلستان، بلژیک، پرتغال، چین، هند، ژاپن و چکوسلواکی از تولید کنندگان این ماده هستند.
تولیدکنندگان ایرانی آنیلین:در حال حاضر هیچ تولید کننده ای در بازار آنیلین عرضه نمی کند اما پتروشیمی کارون جهت استفاده در تولید ایزوسیانات MDI، تولید و مصرف می نماید. همچنین شرکت صنایع شیمیایی سبز پارسیان بصورت مقطعی و در حجم محدود آنیلین تولید می کند.
صنعت لاستیک:
آنیلین در فرآوری مواد شیمیایی و محصولات لاستیکی مانند لاستیک خودرو، دستکش و بادکنک استفاده میشود. مشتقات آنیلین مانند فنیلن‌دی‌آمین‌ها و دی‌فنیل‌آمین به عنوان افزودنی به لاستیک، به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند.
صنعت رنگ و پیگمنت:
آنیلین و N-متیل‌آنیلین پیش‌سازهای مهمی در تولید رنگ‌ها و رنگدانه‌ها برای منسوجات، کاغذ و سایر مواد هستند. همچنین ماده اصلی رنگ آبی رایجی است که برای شلوار جین آبی استفاده میشود.
صنعت داروسازی:
آنیلین در تولید داروهایی مانند پاراستامول، تایلنول و استامینوفن استفاده میشود. مشتقات آنیلین، از جمله N-متیل‌آنیلین، به عنوان پیش ماده برای سنتز ترکیبات دارویی متعدد برای درمان سرطان، اختلالات قلبی عروقی و بیماری‌های عفونی عمل می‌کنند.
صنعت پلیمرها:
ترکیبات مبتنی بر آنیلین در تولید پلیمرها، به ویژه پلی‌یورتان‌ها و پلی‌آمیدها، که از استحکام، انعطاف‌پذیری و مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی برخوردارند، ضروری هستند. عمدتاً برای تولید پیش‌سازهای پلی‌یورتان استفاده میشود.
صنعت کشاورزی:
از آنیلین به عنوان آفت‌کش و قارچ‌کش در صنعت کشاورزی استفاده میشود.
کارگران که در صنایع از آنیلین استفاده می کنند در معرض خطرات آنیلین بیشتری هستند و باید از پروتکل های ایمنی سختگیرانه برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آن پیروی کنند.درک این خطرات برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض و اطمینان از ایمنی افرادی که با یا اطراف مواد حاوی آنیلین کار می کنند بسیار مهم است.
♦ مسمومیت:آنیلین سمی در نظر گرفته میشود و می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامتی در صورت قرار گرفتن در معرض آن ایجاد کند.
♦ جذب پوست:می‌تواند از طریق پوست جذب شود و منجر به تحریک پوست، درماتیت و اثرات سیستمیک.
♦ اثرات تنفسی:استنشاق بخار آنیلین یا گرد و غبار می تواند منجر به تحریک تنفسی، سرفه و تنگی نفس شود.
♦ سرطان زایی:قرار گرفتن طولانی مدت یا در سطح بالا با آنیلین با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان ها،به ویژه سرطان مثانه.
♦ سمیت خون:قرار گرفتن در معرض آنیلین می تواند بر سلول های خونی تأثیر بگذارد و منجر به کم خونی همولیتیک و متهموگلوبینمی شود،کاهش ظرفیت حمل اکسیژن خون.
♦ اثرات باروری و رشد:قرار گرفتن در معرض آنیلین در دوران بارداری ممکن است به رشد جنین آسیب برساند و باعث نقص مادرزادی شود.
♦ آسیب اندام: قرار گرفتن در معرض مزمن ممکن است به کبد،کلیه‌ها و سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند و منجر به اختلال عملکرد اعضا شود.
♦تأثیر زیست محیطی: دفع نادرست زباله های حاوی آنیلین می تواند خاک و آب را آلوده کند و بر اکوسیستم و حیات وحش تأثیر بگذارد.
اقداماتی که می توان برای جلوگیری از مسمومیت با آنیلین انجام داد به شرح زیر است:
♦کنترل‌های مهندسی: سیستم‌های تهویه و فرآیندهای محصور را برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض بخار آنیلین در محل کار اجرا کنید.
♦تجهیزات حفاظت شخصی (PPE): برای جلوگیری از تماس پوستی و تنفسی، تجهیزات حفاظت شخصی مناسب، مانند دستکش، عینک، ماسک، و لباس محافظ را برای کارگران فراهم کنید.
♦آموزش: به کارگران در مورد خطرات قرار گرفتن در معرض آنیلین، برخورد مناسب و روش‌های واکنش اضطراری آموزش دهید.
♦جایگزینی: جایگزین‌های امن‌تری برای آنیلین در فرآیندهایی که استفاده از آن قابل اجتناب است، بررسی کنید.
♦نظارت منظم: برای ارزیابی خطرات احتمالی در محل کار، پایش کیفیت هوا و قرار گرفتن در معرض را انجام دهید.
♦روش‌های بهداشتی: برای جلوگیری از بلع تصادفی آنیلین، شستن مکرر دست‌ها، به‌ویژه قبل از خوردن یا آشامیدن را تشویق کنید.
♦آمادگی اضطراری: برنامه‌های واکنش اضطراری را برای رسیدگی موثر به نشت‌های تصادفی یا قرار گرفتن در معرض آن ایجاد و اجرا کنید.
♦انطباق با مقررات: از مقررات ایمنی و بهداشت شغلی که بر محدودیت‌های مواجهه با آنیلین و شیوه‌های ایمنی حاکم است، پایبند باشید.
♦نظارت پزشکی: به کارگرانی که در معرض آنیلین قرار دارند، معاینات بهداشتی منظم ارائه دهید تا هر گونه عوارض سلامتی را زود تشخیص دهند.
♦با اجرای این اقدامات پیشگیرانه، صنایع می توانند به طور قابل توجهی خطر مسمومیت با آنیلین را در بین کارگران کاهش دهند و محیط کار ایمن تر را ترویج کنند.
تشخیص سریع و درمان مناسب برای به حداقل رساندن تاثیر مسمومیت با آنیلین و اطمینان از بهترین نتیجه ممکن برای افراد مبتلا حیاتی است.
تولید آنیلین در ایران به‌طور عمده توسط پتروشیمی کارون انجام میشود. این شرکت به‌عنوان تنها تولیدکننده آنیلین در کشور، نقش مهمی در تأمین این ماده حیاتی برای صنایع داخلی ایفا می‌کند.
پتروشیمی کارون آنیلین تولیدی خود را به‌عنوان یک ماده میانیدر فرآیند تولید مواد شیمیایی نظیر تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) استفاده می‌کند.
با توجه به این موضوع، بخش عمده‌ای از آنیلین تولیدی در پتروشیمی کارون به مصرف داخلی این شرکت می‌رسد و کمتر به بازار آزاد عرضه میشود. این مسئله باعث شده است که تأمین آنیلین با گرید پتروشیمی کارون به‌صورت مستمر و در حجم‌های بالا در ایران با چالش‌هایی مواجه باشد.
با این حال، برای صنایعی که به آنیلین نیاز دارند، راه‌حل‌های جایگزینی نیز وجود دارد. یکی از این راه‌حل‌ها، استفاده از آنیلین گرید ریسایکل است.
این نوع آنیلین که از بازیافت مواد شیمیایی به‌دست می‌آید، کیفیت مناسبی برای بسیاری از کاربردهای صنعتی دارد و می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای آنیلین گرید پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد. هم‌اکنون آنیلین گرید ریسایکل در شرکت مونوتاو موجود است و صنایع و شرکت‌های متقاضی می‌توانند با تماس با شماره ۰۹۱۳۸۸۲۲۲۴۱ و ۰۹۱۳۸۸۲۲۲۵۱ نسبت به خرید این محصول اقدام کنند.