آب ژاول چیست و چه کاربرد هایی دارد ؟ وایتکس چیست؟ pH آن چند است؟ آیا این ماده خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد؟
اولین بار در سال ۱۷۸۵ توسط برتولت با عبور گاز کلر از محلول پتاس،(پتاسیم کربنات) تولید گردید. بعد ها آنتونی لابراک محلول پتاس را با محلول سدیم هیدروکسید که ارزان تر بود جایگزین نمود و محلول سدیم هیپوکلریت را تولید کرد.
اولین شرکتی که این ماده را به بازار معرفی نمود شرکت ژاول بود و آن را ( eau de Javel) نامید.
در ابتدا سدیم هیپوکلریت تنها برای سفید سازی پنبه مورد استفاده قرار می گرفت اما با سپری شدن زمان این ترکیب کم کم به یک ماده ی محبوب در صنایع گوناگون تبدیل گردید.امروزه ماده ی تمیز کننده ی سدیم هیپوکلریت همچنان با نام آب ژاول شناخته میشود.
از مزایای استفاده از هیپوکلریت سدیم ، کم هزینه بودن ، اثربخشی و ایمنی آن است.
هیپوکلریت سدیم محلول در آب با عنوان تجاری آب ژاول شناخته شده است.آب ژاول یک محلول رقیق به رنگ زرد مایل به سبز کم رنگ همراه با بوی تند و شدید است .آب ژاول را با نام های دیگری نظیر سدیم کلرات، آنتی فرمین، هیپوکلریت سدیم، وایتکس و مایع سفید کننده نیز می شناسند.
وایتکس یا همان سفید کننده حاوی ۵ درصد هیپوکلریت سدیم با شناسه پاپ کم ۲۳۶۶۵۷۶۰ و فرمول شیمیایی NaClOمی باشد.
هیپوکلریت سدیم به عنوان یک ضد عفونی کننده و یک عامل سفید کننده استفاده می شود. سفید کننده خانگی معمولاً محلولی حاوی ۳-۸٪ هیپوکلریت سدیم و ۰.۰۱-۰.۰۵٪ هیدروکسید سدیم است.
هیدروکسید سدیم برای کند کردن تجزیه هیپوکلریت سدیم به کلرید سدیم و کلرات سدیم استفاده می شود.
آب ژاول را از دمیدن گاز کلر در محلول سدیم هیدروکسید تهیه میکنند. از جمله آزمایشهایی که روی آب ژاول انجام میشود تعیین مقدار کلر آزاد و تعیین مقدار NaOHاست.
♦واکنش سود سوزآور با گاز کلر
Cl۲ + NaOH ----> NaClO + NaCl + H۲O
همانطور که از واکنش بالا پیداست، چنانچه گاز کلر را در محلول سود سوزآور وارد کنید،آب ژاول تولید میشود. تمامی مخازن و لولههای داخل آن که برای تولید مایع سفید کننده بکار میروند باید از جنس PVC باشند، زیرا گاز کلر در مجاورت با رطوبت با هر فلزی ترکیب شود باعث خوردگی آن میشود.
در داخل مخزن سود را میریزند و از پایین گاز کلر را وارد میکنند. میل ترکیبی گاز کلر با سود بسیار زیاد است، به همین دلیل گاز کلر در خلال زمانی که از ته مخزن به سطح مخزن میرسد، جذب میشود. در اینجاست که هرچه خروجی گاز کلر از سطح مخزن کمتر باشد نشان دهنده این است که واکنش تولید آب ژاول دارد به خوبی صورت میگیرد.
آنچه در رابطه با تهیه آب ژاول به روش فوق اهمیت دارد، دقت در کنترل، به هنگام تولید آن است زیرا چنانچه تزریق کلر قبل از خاتمه عمل متوقف نشود، واکنش برعکس شده و بسرعت دما بالا میرود و محصول از بین میرود. حسگری که اوپراتور واحد تولید آب ژاول را در قطع به موقع تزریق گاز کلر یاری میدهد ORP نام دارد و بر اساس اکسایش /کاهش کار میکند.
اگر pH به حدود ۱۲/۲ تا ۱۲ برسد واکنش پایان یافتهاست. از آنجائیکه هرچه محیط سردتر باشد واکنش تولید آب ژاول نیز بهتر صورت میگیرد بایستی دقت شود تا دما از ۴۲ درجه سانتیگراد بالاتر نرود. در یک تولید نرمال آب ژاول، گاز کلر از حدود ۲۰ درجه شروع شده و در دمای ۴۲ درجه پایان میگیرد.
♦ تولید آب ژاول به وسیله الکترولیز محلول NaCl
روش وسیع دیگری که برای تهیه آب ژاول یا هیپوکلریت سدیم استفاده میشود، الکترولیز محلول غلیظ نمک سدیم کلرید است. این سلولهای الکترولیتی، دیافراگم یا غشائی نداشته و در جریان بالا و در محلولی نسبتا خنثی بکار گرفته میشوند. این سلولها جهت بکار گیری در درجه حرارت پائین طراحی میشوند که محلول سود سوزآور کاتد را به تماس با کلر متصاعد شده از آند در میآوردند.
♦ تولید آب ژاول به کمک واکنش سدیم بیکربنات با کلسیم هیپوکلریت
روش دیگری برای تهیه آب ژاول سدیم هیپوکلریت میباشد که فرمول واکنش به شرح زیر میباشد:
Na۲CO۳ + Ca(OCl)۲ ----> ۲NaOCl + CaCO۳
پتروشیمی پارس لوتوس با سابقه ای درخشان در تامین،خرید و فروش هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) صنعتی وآزمایشگاهی،این محصول را با بهترین کیفیت و قیمتی کاملا رقابتی و در حجم دلخواه، در اختیار شما صنعتگران عزیزقرار می دهد.
اگر شما خریدار هیپوکلریت سدیم هستید،می توانید با همکاری با مجموعه پتروشیمی پارس لوتوس به عنوان یکی از تامین کنندگان شناخته شده مواد اولیه شیمیایی،این محصول را با کیفیتی تضمینی خریداری نمائید.
برای خرید هیپوکلریت سدیم و همینطور آگاهی از قیمت هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) صنعتی و آزمایشگاهی،با کارشناسان مونوتاو تماس حاصل فرمائید.
ازکاربرد های سدیم هیپوکلریک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• سفید کننده پنبه، کتان، چتایی، ابریشم مصنوعی، خمیر کاغذ
• سم زدایی حمام های سیانور جهت استفاده در صنایع فلزی
• ضد عفونی کننده
• جلوگیری از رشد جلبک و قارچ در برج های خنک کننده
• پاک کننده و گندزدا
• صنایع شیشه سازی
• صنایع کاغذ سازی و خمیر کاغذ
• صنایع بهداشتی
• نوشیدنی
• از بین بردن لکه ها
• صنایع آبزیان
• فرآوری مواد غذایی
• صنایع آبکاری
• نساجی
• به عنوان محلول گند زدا و بو زدا
• به عنوان خنثی کننده گاز هیدروژن گوگرد و گاز آمونیاک
• دندانپزشکی
• غیر فعال کننده سموم کشاورزی از جمله آفلاتوکسین ها
• تصفیه و دفع فاضلاب
• تصفیه آب آشامیدنی
• استفاده ازآب ژاول برای استخر
• معالجه زخم
• دندان پزشکی
• پزشکی ( وختگی زخم ها)
• دارویی
• کشاورزی
• صنایع شیمیایی
• صنایع رنگ و آهک
• صنایع غذایی
• دفع زباله
وایتکس از مواد شیمیایی سمی محسوب می شود که می تواند سبب تحریک چشم و پوست شود.
خوردن وایتکس باعث بروز مشکلاتی مانند:تهوع،درد شدید معده،سرفه،اسهال،مشکلات ریوی و در برخی موارد باعث مرگ می شود.
وایتکس قابل انفجار نیست ولی مخرب لایه ازون است.
ویژگی خورنده و در دسترس بودن آن می تواند این ماده را به محصولی خطرناک تبدیل کند.هنگام کار باید به MSDS سدیم هیپو کلرایت توجه کنید.
♦مخلوط سفید کننده مایع با سایر ترکیبات تمیز کننده مانند اسیدها و آمونیاک،بخارات سمی تولید می کند.
♦ از ترکیب وایتکس با جوهر نمک و موادی مثل آن پرهیز کنید،زیرا این دو ماده باهم،گاز کشنده کلر را تولید می کنند.
♦ این ماده را هرگز با آمونیاک ترکیب نکنید،زیرا ترکیب این دو موجب تولید بخارات کلرو آمین و در صورت غلظت بالای آمونیاک تولید ماده سمی هیدرازین می شود.
♦ترکیبات کلردار را با آب گرم مخلوط نکنید،زیرا موجب تجزیه آن شده و علاوه بر کاهش اثربخشی محلول موجب مشکلاتی برای سلامتی خصوصا دستگاه تنفسی نیز می شود.
♦ در صورتی که به اشتباه این محصول نوشیده شود،سریعا شیر بنوشید و در صورت احساس ناراحتی و ادامه داشتن علائم مسمومیت، فورا از کمک های پزشکی بهره بگیرید.
♦سدیم هیپوکلریت را به دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
♦بشکه های حاوی ترکیب آب ژاول باید در یک انبار خشک و خنک و به دور از تابش نور خورشید نگهداری شوند.
♦محیط انبار بهتر است سرد باشد.
♦بهترین روش برای نگهداری از سدیم هیپوکلریک سدیم، استفاده از بشکه های پلی اتیلن است.
♦هنگام حمل از محکم بودن درب ظروف اطمینان حاصل نمایید.
♦توصیه می شود به منظور جلوگیری از تجزیه و خروج گاز کلر، پس از هر بار استفاده از محلول،درب مخزن را به دقت ببندید
♦در صورت نشت این ماده به محیط،آن را با آب رقیق نموده و با اسید استیک خنثی کنید.
♦این ماده رانبایددر ظروف فلزی نگهداری کنید،زیرا موجب خوردگی فلزاتی مانند نیکل،کروم،آلومینیوم،فولاد،آهن و سایر فلزات اکسیدشدنی و ظروف فلزی میشود.